گردو میوه درختانی از تیره Juglans خانواده Juglandaceae است. به ویژه گردوی ایرانی یا انگلیسی که به Juglans regia معروف هستند. شاید نتوانیم کسی را پیدا کنیم که گردو را نشناسد و با آن و خواص فراوانش آشنا نباشد. این محصول در میان خانوارها محبوب شده و جای بسیار خوبی در میان آنها پیدا کرده است. گردو درست مانند بادام، دانه خوراکی یک درخت آلویی است و بنابراین یک مغز گیاهی واقعی نیست، هرچند همه از آن به عنوان آجیل یاد میکنند. پس از رسیدن کامل بذر خوراکی درخت گردو، وقتی پوست آن جدا شد، از آن به عنوان چاشنی، تهیه غذا یا میان وعده استفاده میشود. در این مقالۀ آقای گردو، انواع گردو را بررسی میکنیم و در مورد هر یک توضیحی میدهیم.
امروز در مطلب پیش رو، ابتدا مطلبی را در مورد ویژگیهای گردو بیان میکنیم و سپس چند مورد از مشهورترین انواع گردو را نام میبریم. در ادامه، در مورد تعدادی از این انواع توضیحاتی میدهیم تا با آنها بیشتر آشنا شوید. در آینده و در مقالاتی مجزا مشهورترین گردوها را در مقالاتی تخصصی و به صورت مجزا و مفصل معرفی خواهیم کرد.
ویژگیهای گردو
گردو، میوۀ سنگی، گرد و تک دانۀ درخت گردو است که معمولاً پس از رسیدن کامل استفاده میشود. پس از رسیدن کامل میوه و جدا کردن پوست سبز آن، پوست چوبی چروکیده گردو در جلوی چشمتان ظاهر میشود. پوست چوبی گردو معمولاً دو تکه است، هرچند پوستهای سه یا چهار بخشی نیز میتوانند وجود داشته باشند. اما یادتان باشد که پوست سبز و پوست چوبی گردو هر یک کاربردها و خواص خود را دارند و بهتر است آنها را دور نریزید. در مقالاتی مجزا به این خواص اشاره کردهایم.
امروزه انواع مختلفی از گردو در ایران وجود دارند که کشاورزها بر اساس موقعیت آب و هوایی و خاک منطقۀ خود یک مورد را برای کاشت انتخاب میکنند. گردوی ایرانی با اسم علمی Juglans reji کیفیت فوقالعادهای دارد و نهالش در بیشتر نقاط دنیا، مخصوصا نیمکره شمالی زمین کشت میشود. درخت این محصول میوههایی بسیار باکیفیت و درشت دارد و به همین دلیل در دنیا چه از نهال این گردو و چه از میوه اون، استقبال زیادی میشود.
انواع گردو در ایران و جهان
در کشور ایران انواع و اقسام گردو وجود دارد که معمولاً بر اساس شکل ظاهری یا نقطهای که برای اولین بار یا بیشتر از همه در آن کشت میشونر، نامگذاری شدهاند. حال در این قسمت چند مورد از مشهورترین انواع گردو را نام میبریم و در مورد برخی از آنها توضیحاتی میدهیم.
- پوست کاغذی؛
- ماکویی؛
- تویسرکان؛
- اسرائیلی؛
- بوانات؛
- خوشهای؛
- کرمان؛
- شهمیرزاد؛
- دماوند؛
- ضیاء آبادی (قزوین)؛
- سوزنی؛
انواع گردو که اکثرشان سریع هم رشد میکنند، از این نظر که به چه میزان و چند سال پس از کشت نهال، به بار مینشینند، با هم تفاوت دارند.
انواع گردو با توضیحات کامل
حال در این قسمت به سراغ توضیحات مربوط به اقسام گردو میرویم:
گردوی پوست کاغذی
گردوی پوست کاغذی یکی از معروفترین و پرطرفدارترین انواع گردو است و همانطور که از اسمش پیداست، گردوی پوست نازکی است که مغزش به راحتی جدا میشود. به دلیل راحت شکسته شدن این گردو و تجربۀ خوبی که استفاده از آن دارد، عموم مردم وقتی به فکر خرید گردو میافتند، دوست دارند گردو پوست کاغذی بخرند اما معیار پوست کاغذی بودن گردو چیست؟
در بین مردم و عرف بازار گردوی پوست کاغذی به گردویی گفته میشود که وقتی دو عدد گردو را بر روی هم گذاشته و با دست فشار دهند بشکند، اما باغ دارها به چنین گردوهایی پوست کاغذی یا کول کاغذی نمیگویند، بلکه به گردویی گفته میشود که وقتی گردویی بین انگشت اشاره و شست دست گذاشته شود با یک فشار کوچک کول آن (پوست چوبی گردو) شکسته شود. یعنی گردو پوست کاغذی واقعی بسیار پوست نازکی داشته که با فشار دو انگشت شکسته میشود.
گردوی سوزنی
گردوی سوزنی یکی از انواع گردو است که مغزش را به سادگی نمی توانید جدا کنید. در این نوع گردو، مغز در درون پوسته چوبی فرو میرود و به دلیل برجستگیهای زیادی که در پوسته چوبی گردو وجود دارد، هنگام شکستن و جداکردن، مغز خرد شده و به شکل کامل (چهارپر یا دوپر) خارج نمیشود.
به همین دلیل، این نوع گردو از سایر انواع ارزانتر است. البته باید توجه داشته باشید که ممکن است گردوی سوزنی از نظر طعم با سایر انواع گردوها تفاوتی نداشته باشد، اما به دلیل خرد شدن و سخت جداشدن مغز آن، گردوی سوزنی در میان خریداران محبوبیت چندانی ندارد.
انواع گردو : گردوی تویسرکان
شهرستان تویسرکان واقع در استان همدان بیشترین تولید کننده انواع گردو در کشور است و درخت های گردوی کهنسال با قدمت زیاد در آن به وفور یافت میشود. تویسرکان، به جرئت میتوان گفت که مشهورترین گردو در ایران و حتی جهان را دارد. گردوی تویسرکان جزو بهترین انواع گردو به شمار میرود و طرفداران بسیاری دارد. این منطقه حدود ۱۳۰ پارچه آبادی (مانند: سرکان، آرتیمان، مبارک آباد، باباپیر، بابا پیر علی، گشانی، کرزان) دارد که بیشتر آنها باغدار گردو هستند. به خاطر مرکزیت و راههای ارتباطی، گردوی بیشتر این مناطق به تویسرکان میرود و در آنجا جمع میشود.
به خاطر آب و هوای کوهستانی و خاک مناسب گردو تویسرکان جزو بهترین گردوهای ایرانی است که به خوش خوراکی و چرب بودن معروف است. معمولاً قیمت گردو تویسرکان کمی از سایر گردو ها بالاتر است و به نوعی عیار سنجش دیگر گردوهای تولید شده در کشور محسوب میشود.
گردو شهمیرزاد
در منابع تاریخی قدمت درختان گردو در شهمیرزاد را تا ۳ هزار سال هم عنوان کردهاند و پرفسور ژرمن از کارشناسان ارشد فائو در سفر سال ۱۳۷۵ خود به استان سمنان، با مشاهدۀ برخی درختان تنومند این منطقه، گردوی خوشهای را درخت خاص شهمیرزاد نامیده و سن حدودی آن را تا ۱۰ قرن پیش بینی کرد. شهمیرزادیها به درخت گردو به سبب استحکام ریشه آن در خاک، «میخ طلا» میگویند. سطح زیر کشت گردو در استان سمنان سه هزار و ۵۵۲ هکتار است و ۵۲ درصد این وسعت در شهمیرزاد قرار گرفته است، یک هزار و ۸۰۰ هکتار از باغهای گردوی استان سمنان در مناطق شمالی شهرستان مهدیشهر با محوریت شهمیرزاد و مناطق اطراف نظیر پُشته، سرچشمه، لوهورد و لَزَر قرار دارد. علاوه بر دو رقم با برند جهانی ثبت شده « شهمیر و شاهمیر»، ارقام بومی معروف شهمیرزاد شامل بادامی، فندقی میشوند.
گردو دماوند
نهال گردو دماوند از جمله مقاومترین نهالهای گردو در مقابل سرما است و همانطور که از اسمش بر میآید، در منطقه دماوند استان تهران رشد میکند. این نهال از کیفیت بالایی برخوردار بوده و به مرور زمان نه تنها در دماوند بلکه در شهرها و حتی کشورهای دیگر نیز کاشته شده است. از مزایای مهم نهال گردو دماوند، این است که اگر آن را در شرایطی مساعد بکارید، به راحتی میتوانید تا سالیان سال برداشت خوبی از آن داشته باشید و همین موضوع است که آن را در میان پرفروشترین نهالهای گردو قرار داده است.
صفحۀ اینستاگرام آقای گردو را هم بازدید کنید
انواع گردو اسرائیلی
یکی از عوامل تاثیرگذار روی قیمت گردو، میزان حجم معامله، تمایل باغدار به کاشت این نوع گردو، میزان خرید آن، به طور قطع ظاهر گردو است. چیزی که مشتری به صورت کامل میبیند ظاهر گردو هست. مشتری در قدم اول می بیند ظاهر گردو را میبیند و شاید به نوع کود مصرفی و میزان آبیاری توجه نکند ولی به ظاهر گردو حتماً توجه میکند. پس همانطور که گفتیم، ظاهر گردوی اسرائیلی اهمیت زیادی دارد.
تا اینجا مشخص شد که ظاهر گردو در فروش آن خیلی اهمیت دارد، اما ظاهر گردوی اسرائیلی چگونه است؟
گردوی اسرائیلی ظاهر بیضی شکلی دارد که حتی به آن تخم مرغی هم میگویند. گردوی اسرائیلی به صورت خوشهای میوه داده و برداشت میشود. این مدل گردو چربی گردوهای ایرانی رو ندارد (ولی از لحاظ میزان ویتامینها و امگا 3 تفاوتی با آن ندارد).
نتیجه گیری
در دنیا انواع مختلفی از گردو وجود دارند که هر یک با توجه به شرایط آب و هوایی منطقهای کشت میشوند. هر نوع از گردو با توجه به ویژگیهایی که دارد، برای منطقهای متفاوت مناسب است. گردوی ایران جزء مشهورترین گردوها در جهان است و در این میان، گردوی تویسرکان شهرتی جهانی و بیمانند دارد.
در این مقالۀ آقای گردو به بررسی انواع گردو پرداختیم. ابتدا نکاتی را در مورد ویژگیهای گردو گفتیم و سپس چند مورد از مشهورترین انواع گردو را معرفی کردیم. در ادامه، در مورد تعدادی از این انواع گردو توضیحاتی دادیم تا با آنها بیشتر آشنا شوید.